Zakażenia meningokokowe wywoływane są przez bakterię Neisseria meningi-tidis potocznie zwaną meningokokiem. Bakterie te mogą być przyczyną meningokokowego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, posocznicy (sepsy) lub obu tych chorób naraz, określanych wspólnie jako inwazyjna choroba meningokokowa. Mogą też wywoływać inne choroby, takie jak zapalenia płuc, gardła, ucha środkowego, zapalenia stawów, wsierdzia lub osierdzia. Meningokoki są to bakterie występujące wyłącznie u ludzi. U około 2 - 25% zdrowych ludzi meningokoki występują w jamie nosowo - gardłowej nie powodując u nich żadnych dolegliwości ani objawów choroby. Taki stan określamy jako nosicielstwo.

Bakterie te występują więc w wydzielinach dróg oddechowych zarówno nosicieli jak i osób chorych i są przenoszone z człowieka na człowieka drogą kropelkową podczas np. kichania lub kaszlu, przez bezpośredni kontakt (np. pocałunek) lub też przez pośredni kontakt jak np; picie ze wspólnego naczynia.

Szczepy Neisseria meningitidis podzielone są na 13 grup serologicznych. Bakterie izolowane od pacjentów z zakażeniami meningokokowymi należą prawie wyłącznie do 5 grup oznaczonych jako grupy A, B, C i rzadziej W135 i Y. W okresie ostatnich kilkunastu lat w Polsce przeważał zdecydowanie serotyp B. Jednak od 2002 roku coraz większe znaczenie w epidemiologii zaczyna odgrywać typ C. Zakażenia meningokokowe są powszechne w klimacie umiarkowanym. Większa zapadalność występuje w zimie i wiosną. Szczepy B powodują sporadyczne zachorowania, ale za to szczepy C są w stanie wywołać epidemię. Najczęściej chorują małe dzieci w wieku 0-4 roku życia, ze względu na małą odporność, młodzież w wieku 15-24 lat oraz osoby starsze o obniżonej odporności organizmu. Jednak należy pamiętać, że zachorować może każdy człowiek, bez względu na wiek. Zakażeniu sprzyja m.in. przebywanie w zatłoczonych, hałaśliwych pomieszczeniach (np. dyskoteka), wspólne mieszkanie z większą ilością osób (koszary, internaty, akademiki), picie z jednego naczynia, używanie wspólnych sztućców, palenie tego samego papierosa, choroby zmniejszające ogólną odporność organizmu. Spośród wszystkich meningokoków te z grupy C odpowiedzialne są za groźniejsze przypadki choroby i niestety prawie 10% chorych umiera z powodu tego zakażenia a u 20% pacjentów przebycie choroby pozostawia trwałe uszkodzenia organizmu np. niedosłuch, ślepota, porażenia kończyn, padaczka.

W Polsce nadal niewystarczająca jest świadomość, że przypadkom inwazyjnej choroby meningokokowej wywołanym przez meningokoki grupy C i jej powikłaniom można skutecznie zapobiegać poprzez stosowanie szczepień ochronnych. W chwili obecnej w naszym kraju dostępne są szczepionki przeznaczone do uodparniania dzieci od 2 miesiąca życia, młodzieży i osób dorosłych takie jak NeisYac C i Meningitec. Charakteryzują się one udowodnionym bezpieczeństwem stosowania i wysoką skutecznością. Należą one do nowej generacji szczepionek, które zapewniają długotrwałą ochronę a ich producenci nie przewidują konieczności doszczepiania, czyli podawania kolejnych, przypominających dawek (u osób powyżej 12 miesiąca życia). Wystarczy więc tylko 1 dawka szczepionki, aby zapewnić osobie szczepionej całkowitą ochronę przed zachorowaniem. Należy jednak pamiętać, że szczepionki te zapobiegają wyłącznie zakażeniom wywołanym przez meningokoki typu C. Nie chronią przed zakażeniami wywołanymi przez inne grupy meningokoków ani przed zapaleniami opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu oraz posocznicą spowodowanymi przez inne drobnoustroje. Niestety dotychczas nie jest dostępna szczepionka chroniąca przed zakażeniami meningokokowymi grupy B.

Uwzględniając wszystkie przedstawione zagrożenia na pewno warto się zaszczepić.